Hồ sơ đi cốt: Đại Lộ Kinh Hoàng 1972 – Sự thật xương cốt hé lộ PDF

Cuộc chiến tranh tại Việt Nam giai đoạn 1954-1975, một biểu hiện khốc liệt của Chiến Tranh Lạnh toàn cầu, đã chứng kiến nhiều trận đánh và sự kiện lịch sử bi thương. Trong đó, sự kiện xảy ra trên Quốc lộ 1 tại Quảng Trị vào ngày 1 tháng 5 năm 1972, thường được biết đến với tên gọi “Đại lộ Kinh hoàng”, là một trong những ký ức đau thương và gây tranh cãi nhất. Sự kiện này không chỉ là một phần của cuộc Tổng tấn công Mùa Hè Đỏ Lửa 1972 mà còn trở thành một “hồ sơ đi cốt” đặc biệt, nơi sự thật về những vụ án chấn động lịch sử được hé lộ qua những mảnh xương cốt còn sót lại, thu hút sự quan tâm của những người tìm kiếm tài liệu lịch sử dạng PDF.

Bài viết này sẽ đi sâu vào các ghi chép, bằng chứng từ nhiều phía và hoạt động nhân đạo thu gom hài cốt (“đi cốt”) liên quan đến sự kiện này, nhằm làm rõ hơn một trang sử đầy máu và nước mắt.

Bối cảnh lịch sử: Mùa Hè Đỏ Lửa 1972 và cuộc rút lui khỏi Quảng Trị

Ngày 30 tháng 3 năm 1972, Quân đội Nhân dân Việt Nam (Quân đội Miền Bắc) mở cuộc tấn công quy mô lớn vào tỉnh Quảng Trị, mở màn cho chiến dịch Mùa Hè Đỏ Lửa. Sau một tháng giao tranh ác liệt, ngày 1 tháng 5 năm 1972, Quân lực Việt Nam Cộng Hòa (Quân đội Miền Nam) buộc phải rút khỏi hai đô thị chiến lược là thành phố Quảng Trị và thị xã Đông Hà, lui về tuyến phòng thủ sông Mỹ Chánh, giáp ranh tỉnh Thừa Thiên Huế. Cùng với dòng quân rút lui là hàng ngàn người dân thường tìm đường chạy nạn về phía Nam, tạo thành một dòng người hỗn loạn trên Quốc lộ 1.

Sự kiện ngày 1/5/1972: Cuộc pháo kích trên Quốc lộ 1

Trong bối cảnh hỗn loạn đó, một thảm kịch đã xảy ra. Dòng người tị nạn, bao gồm cả dân thường và binh lính, đã trở thành mục tiêu của các đợt pháo kích dữ dội.

Ghi chép từ các nhân chứng và tài liệu phía VNCH/Hoa Kỳ

Nhiều tài liệu từ phía Việt Nam Cộng Hòa và các cố vấn Hoa Kỳ đã ghi lại sự kiện này:

• Tướng Ngô Quang Trưởng: Trong cuốn “The Easter Offensive of 1972”, ông mô tả cảnh tượng ngày 1/5/1972 trên Quốc lộ 1 từ Quảng Trị về phía Nam là dòng người dân và quân lẫn lộn “dưới bức tường lửa hung bạo dã man của các loại pháo địch”. Ông là người được điều động ra mặt trận này để tái chiếm Quảng Trị sau đó.
• Gerald Turley: Một cố vấn Mỹ tại chiến trường, trong sách “The Easter Offensive: The Last American Advisors, Vietnam, 1972”, cho biết ông đã chứng kiến cảnh hàng ngàn người dân chạy tị nạn khỏi Quảng Trị và Đông Hà về Mỹ Chánh bị pháo kích dọc đường từ ngày 29/4/1972, không chỉ riêng ngày 1/5.
• Arnold R. Isaacs: Phóng viên chiến trường Mỹ, trong “Without Honor: Defeat in Vietnam and Cambodia”, cũng cung cấp những ghi nhận về sự kiện này.

Những tài liệu này cho thấy sự kiện pháo kích vào dòng người tị nạn là có thật và đã gây ra thương vong khủng khiếp.

Vai trò của báo chí độc lập: Báo Sóng Thần và tên gọi “Đại lộ Kinh hoàng”

Báo chí tư nhân ở Miền Nam Việt Nam thời điểm đó cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ghi lại và phổ biến thông tin về sự kiện. Ký giả Ngy Thanh của báo Sóng Thần là một trong những người đầu tiên tiếp cận hiện trường vào đầu tháng 7 năm 1972, khi cuộc chiến vẫn còn tiếp diễn. Chứng kiến cảnh tượng hãi hùng với xác người và xe cộ cháy đen la liệt, ông đã đặt tên cho đoạn đường này là “Đại lộ Kinh hoàng”. Tên gọi này sau đó đã trở nên phổ biến, gắn liền với thảm kịch ngày 1/5/1972.

Báo Sóng Thần không chỉ đưa tin mà còn tổ chức một hoạt động nhân đạo đặc biệt: thu gom hài cốt (thường gọi là “đi cốt” hay “hốt xác”) các nạn nhân trên đoạn đường này, bắt đầu từ tháng 7/1972 đến tháng 1/1973, ngay cả khi chiến sự chưa chấm dứt hoàn toàn. Các bài tường thuật chi tiết về quá trình này được đăng liên tục trên báo, trở thành một nguồn tư liệu quý giá.

Nghiên cứu của Tiến sĩ Van Nguyen-Marshall (Đại học Trent, Canada) đăng trên tạp chí War and Society (2018) đã sử dụng chính các bài tường thuật này của Sóng Thần để khảo sát về nỗ lực nhân đạo trong chiến tranh, chấn thương tâm lý xã hội và sự năng động của xã hội dân sự Miền Nam Việt Nam thời bấy giờ.

Kiểm chứng sự thật: Bằng chứng từ nhiều phía

Tính xác thực của sự kiện “Đại lộ Kinh hoàng” đã gây ra nhiều tranh luận.

Phản ứng từ phía Bắc Việt Nam

Báo Nhân Dân, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Việt Nam, trong một bài viết năm 2015, đã phủ nhận sự kiện này, gọi đó là “sự kiện bịa đặt, được dựng lên chỉ để vu cáo, vu khống Đảng, Nhà nước, nhân dân Việt Nam.” Tuy nhiên, bài báo không đưa ra các bằng chứng hay lập luận cụ thể để bác bỏ các nguồn tin khác.

Lời kể từ phía Quân đội Nhân dân Việt Nam

Trớ trêu thay, bằng chứng xác thực nhất về cuộc pháo kích lại đến từ chính những người lính và nhà báo phía Quân đội Nhân dân Việt Nam.

• Đại tá Nguyễn Quý Hải: Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 2, Trung đoàn Pháo binh 38 (Đoàn Bông Lau) – đơn vị pháo binh chủ lực trong chiến dịch Quảng Trị. Trong cuốn sách “Mùa hè cháy” (xuất bản lần đầu 2005), ông đã in lại ghi chép của Đại tá Trương Nguyên Tuệ, một nhà báo quân đội và nhà nghiên cứu lịch sử Đảng. Đoạn ghi chép này mô tả rất rõ ràng hoạt động pháo binh ngày 1/5/1972:
  

  “Một tiểu đoàn 130mm của trung đoàn 38 được cấp thêm 700 trái đạn, chuyển sang làm nhiệm vụ chặn địch rút chạy vào phía nam theo trục đường 1 và chi viện cho bộ binh sư đoàn 304 đánh chiếm phía bắc cầu Quảng Trị.

  Sáng 1-5-1972, trong lúc bộ binh qua cầu tiến vào thị xã Quảng Trị và tiếp tục truy quét địch, pháo 122mm và 130mm của trung đoàn 38 chụp lên đội hình bộ binh và cơ giới địch đang chen chúc dày đặc trên đường 1, gây cháy nổ và ùn tắc, tạo thành một vùng lửa đỏ và khói bụi trùm kín. Trên đoạn đường Quảng Trị, La Vang, địch rơi vào thảm cảnh khủng khiếp…”

Trích đoạn sách Mùa hè cháy của Nguyễn Quý Hải ghi lại lời Đại tá Trương Nguyên Tuệ xác nhận pháo kích Quốc lộ 1 ngày 1/5/1972

Đoạn ghi chép này của Trương Nguyên Tuệ, được chính một chỉ huy pháo binh chiến trường công bố, là bằng chứng không thể chối cãi về việc Quân đội Nhân dân Việt Nam đã thực hiện cuộc pháo kích vào Quốc lộ 1 phía nam Quảng Trị vào ngày 1/5/1972.

Các nguồn tài liệu chính thống sau 1975

Nhiều tài liệu báo chí và tuyên truyền chính thống của Việt Nam sau năm 1975 cũng gián tiếp hoặc trực tiếp xác nhận cuộc tấn công này, thậm chí sử dụng lại tên gọi “Đại lộ kinh hoàng”:

• Báo Quân đội Nhân dân (27/03/2012): Viết về việc pháo binh mặt trận bắn mãnh liệt vào đội hình rút lui của “ngụy quân”, gây hỗn loạn.
• Báo Quảng Trị (27/04/2012): Bài của Bí thư Huyện ủy Hải Lăng Trần Ngọc Ánh viết: “Đoạn Quốc lộ 1 này đã trở thành “Đại lộ kinh hoàng” của Mỹ-ngụy trong ngày 1-5-1972.”

Bài viết trên Báo Quảng Trị năm 2012 thừa nhận sự kiện Đại lộ kinh hoàng ngày 1/5/1972

• Đề cương tuyên truyền tỉnh Quảng Trị (08/04/2020): Ghi nhận: “Cả đoạn đường gần 30km từ thị xã Quảng Trị đến Mỹ Chánh trở thành “đại lộ kinh hoàng” đối với Mỹ – nguỵ.”

Như vậy, các nguồn tin từ cả hai phía tham chiến và báo chí độc lập đều xác nhận có một cuộc pháo kích dữ dội vào dòng người trên Quốc lộ 1 ngày 1/5/1972, gây ra cảnh tượng kinh hoàng. Điểm khác biệt chủ yếu nằm ở việc thừa nhận hay không thừa nhận sự hiện diện và thương vong của dân thường trong dòng người đó. Các tài liệu phía VNCH và Sóng Thần khẳng định có hàng ngàn dân thường bị giết hại, trong khi các tài liệu phía QĐNDVN thường chỉ mô tả đó là “đội hình địch” hoặc “quân ngụy”.

Hoạt động “đi cốt” nhân đạo của báo Sóng Thần: Sự thật xương cốt hé lộ

Hoạt động thu gom hài cốt các nạn nhân trên “Đại lộ Kinh hoàng” do báo Sóng Thần khởi xướng và thực hiện là một chương đặc biệt trong hồ sơ vụ việc này. Nó không chỉ thể hiện tinh thần nhân đạo mà còn trực tiếp hé lộ sự thật qua những di vật và xương cốt được tìm thấy.

Tổ chức hốt xác: Mục đích và quá trình

Nhận thấy tính cấp bách của việc mai táng cho những người xấu số, báo Sóng Thần, với vai trò đại diện là Trưởng văn phòng Huế Nguyễn Kinh Châu và sự hỗ trợ từ tòa soạn ở Sài Gòn (Chủ nhiệm Trùng Dương, Chủ biên Chu Tử, Tổng thư ký Uyên Thao) cùng các thân hữu, đã đứng ra tổ chức công việc đầy nguy hiểm và khó khăn này.

Bài báo trên Sóng Thần ngày 4/10/1971 phê phán quân đội Mỹ, cho thấy lập trường độc lập của tờ báo

Với tinh thần độc lập (từng phê phán cả chính quyền VNCH lẫn quân đội Hoa Kỳ), Sóng Thần xem đây là bổn phận của người còn sống đối với người đã khuất. Họ quyên góp kinh phí từ độc giả qua chương trình “Thác Một Nấm Mồ”, thuê người có kinh nghiệm (từng tham gia đào xác nạn nhân Tết Mậu Thân), mượn phương tiện vận chuyển và phối hợp (dù còn hạn chế) với các đơn vị quân đội và chính quyền địa phương.

Bài báo Sóng Thần tường thuật cảnh tượng hãi hùng trên Đại lộ Kinh hoàng với hình ảnh xác người trơ xương

Công việc diễn ra trong nhiều tháng (7/1972 – 1/1973) dưới làn đạn pháo vẫn còn rơi xuống khu vực. Tổng cộng, họ đã thu gom và chôn cất được 1.841 thi thể, chủ yếu là thường dân, tại một nghĩa trang tạm lập sau lưng trường tiểu học Mỹ Chánh (Nghĩa trang Đồng bào Chiến nạn Quảng Trị).

Những câu chuyện từ hiện trường (Ký sự Trùng Dương)

Nhà báo Trùng Dương, Chủ nhiệm báo Sóng Thần, đã trực tiếp ra Huế tham gia và ghi lại quá trình hốt xác trong loạt ký sự đăng trên báo từ ngày 11/7/1972. Những bài viết này là bằng chứng sống động về thảm kịch và nỗ lực phi thường của những người thực hiện.

(Các trích đoạn dưới đây giữ nguyên văn phong và nội dung từ bản gốc được lưu trữ)

Sóng Thần ngày 11/7/1972

NHẬT BÁO SÓNG THẦN VÀ CÁC THÂN HỮU VỚI CHƯƠNG TRÌNH ĐI NHẶT XÁC ĐỒNG BÀO Q.TRỊ TRÊN ĐƯỜNG “KINH HOÀNG”

Bút ký TRÙNG DƯƠNG

DỌC THEO Q.LỘ KHOẢNG 2000 XÁC RỮA THỐI ĐANG CHỜ ĐƯỢC CHÔN CẤT

NGÀY ĐẦU TIÊN CỦA CÔNG CUỘC “NHẶT XÁC”: C.QUÂN PHÁO KÍCH TƠI BỜI.

Tái ngộ Huế của 6-72

Phần vụ tại Quảng Ngãi tạm xong, mặc dù những lưu luyến do cảm tình của nhóm anh em ST ở đó tôi vội vã về Đà Nẵng bằng đường bộ để sáng sớm hôm sau bám theo chuyến trực thăng đồ tiếp tế khởi hành đi Huế để có mặt trong một chương trình do nhóm anh em Sóng Thần tại đấy thực hiện: nhặt xác đồng bào chiến nạn nằm rải rác dọc theo QL1 từ giữa Mỹ Chánh và Quảng Trị nơi mà NgyThanh đã mệnh danh là Đại Lộ Kinh Hoàng, khoảng bắt đầu Con Đường Buồn Thiu.
…
Anh Châu cho biết hiện có khoảng 2000 xác nằm rải rác từ cầu Trường Phước trở ra. Đó là chỉ mới kể tới những xác nằm dọc theo hai bên quốc lộ.

Nhà báo Trùng Dương, chủ nhiệm báo Sóng Thần, người trực tiếp tham gia và ghi lại ký sự hốt xác

Sóng Thần ngày 12/7/1972

…
Phải nhặt xác họ, bằng bất cứ giá nào

– Phải nhặt xác họ bằng bất cứ giá nào. Đó là bổn phận của những người còn lại.

Bằng 1 giọng trầm tĩnh pha xót xa, anh Châu nói với tôi như thế. Anh nói ít, nhưng tôi ngờ là mình thấy và hiểu được cả những điều anh không nói ra: mối ray rứt khắc khoải kể từ ngày đặt chân lên Đại lộ kinh hoàng.

– Và cần phỉa làm sớm vì để lâu mưa xuống công việc sẽ khó khăn hơn, chưa kể sẽ không tìm ra xác các em nhỏ xương còn nhỏ bị cát và nước vùi sâu xuống lòng đất làm cho tan đi.
…
Là một người sinh trưởng tại QT và vừa thoát khỏi sự kềm tỏa của Cộng Sản, Đoàn Kế Tường, tác giả hồi ký “Địa ngục Hải Lăng” một người trẻ và tình cảm và có lẽ vì tình cảm nên hay đòi hỏi sự tuyệt đối đã tỏ ra lo ngại cho chương trình “nhặt xác” này vì anh ta quan niệm “đã nhặt thì phải nhặt cho bằng hết” mà “nhặt xác” thì chắc không thể thực hiện được giữa lúc Cộng quân còn pháo kích dài dài trên đoạn đường này. Đây là chưa kể có nơi cả trăm mạng chết vì B40 khi nhào xuống một vũng nước cách quốc lộ 1 cs về phía biển mà chính mắt Tường chứng kiến khi cùng chạy với họ và suýt trở thành nạn nhân nếu không vì “đến chậm”.

Sóng Thần ngày 18/7/1972

…
Những thủ tục lễ nghi đơn giản nhất đã diễn ra ngay sau đó. Hai trong số 6 người phu già mỗi người lấy 1 nén nhang đốt lên, rồi chia nhau mỗi người ở 1 bên quốc lộ vái 4 phương 8 hướng niệm hồn người chết cho phép họ hốt hài cốt về mai táng cho trọn vẹn tình nghĩa con người đối với nhau. Giữa đất trời mang mang với cái bối cảnh bi thương cùng tận đó, dù không có ý kiến và chẳng quan tâm tới sinh hoạt của thế giới bên kia, tôi cũng không khỏi xúc động đến độ muốn khóc…

Đoàn người bắt đầu bắt tay vào việc. Ba xác chết được moi móc vun quén lại bỏ vào 3 bọc ni lông sau khi anh Du, 1 đàn em của anh Mai ghi mọi chi tiết cần thiết vào một cuốn vở học trò có đánh số thứ tự hẳn hoi. Công việc không đơn giản vì có xác đã bị cát vùi sâu xuống đất và vì kinh nghiệm những người phu quyết không để sót lại dù 1 đốt xương dù nhỏ nhất của kẻ quá cố.

Sóng Thần ngày 19/7/1972

…
Người đàn bà áo trắng chấp chới giữa quãng đồng không mông quạnh.

Để tôi có cái nhìn toàn diện về khúc đường Kinh Hoàng, anh Châu và Tường đưa tôi lên tận ngả ba đi Hải Lăng.

Đây quả là cuộc diễn hành bi thảm lần đầu tiên trong đời tôi được tham dự.

Anh Châu chợt đập vào vai tôi và chỉ về phía tay mặt. Giữa cảnh đồng không mông quạnh đầy cỏ cháy và vật dụng của dân chạy loạn, bóng một người đàn bà mặc áo trắng chấp chới như một cánh bướm ma quái đi tìm xác người thân. Tôi tưởng như nhìn thấy rõ ràng khuôn mặt tuyệt vọng của người đàn bà và khúc hát của Trịnh Công Sơn như vang vang đâu đó: “Mẹ già lên núi tìm xương con mình”… Tôi tự hỏi người đàn bà đã làm cách nào vào lọt khoảng đường […] cấm dân sự trừ báo chí này?

Xe dừng lại bên một toán lính đứng vây quanh một xác đã rữa nát, những khúc xương ngập một nửa xuống mặt cát ẩm, bộ đồ lính còn nguyên nhưng có lẽ nếu đụng tới lớp vải sẽ mủn vữa ra, đầu xác chết gối lên một vật gì đó như một khúc cây. Xác chết nằm ngửa, hai tay hai chân dang ra trong một thế nằm thoải mái, thanh thản.

Sóng Thần ngày 20/7/1972

…
Dùng mũ sắt làm búa đóng cọc đánh dấu chỗ chôn xác con

Xe đi một quãng nữa giữa những xác xe cộ ngổn ngang và xác người, chúng tôi gặp 1 người đàn ông đang dùng 1 cái mũ sắt làm búa đóng cây cọc sắt trên mộ phần của 1 người thân. Đoàn Kế Tường nhận ra người tài xế xe lam ở tỉnh nhà nên vẫy lại hỏi thăm. Nét đau khổ đã biến khuôn mặt sạm đen nhếch nhác mồ hôi thành bất động. Cái bất động của một pho tượng có hồn khí.

– Xác ai vậy anh?

– Con tui. Ba đứa chết cả ba. Một đứa chết bom hồi chạy loạn. Đứa ni tui mới tìm ra, chôn tạm đó chờ khi mô yên về cải táng lại. Còn đứa nữa bị thương đem về tới Đà Nẵng cũng chết luôn.
…

Sóng Thần ngày 21/7/1972

Địch pháo như mưa lên đầu đoàn người đi hốt xác khiến một bác phu… đào ngũ

…
Khi xe về tới nơi, chúng tôi đụng với một toán quân Dù đang từ căn cứ cách quốc lộ khoảng 1cs về phía núi rút ra quốc lộ. Pháo Cộng đuổi theo tới tấp làm 2 binh sĩ bị thương. Đoàn phu hốt xác ngưng tay, vẻ kinh hoàng lộ ra trên nét mặt.

Anh Châu chụp lên đầu tôi cái nón sắt nặng như cùm làm đầu tôi muốn gục xuống và hối tôi rời xe chạy về bên kia quốc lộ. Viên chỉ huy toán lính Dù yêu cầu chúng tôi tiến vào phía trong quốc lộ và tìm chỗ nấp tránh pháo.

Pháo mỗi lúc một rơi mau. Tường nắm tay kéo tôi vào 1 hố cát. Không may đó là hố cát chứa đạn. Chúng tôi bèn rút sang một cái hố bom B52 ở cách đó vài thước. Hại thay trong lòng hố bom lại nằm sẵn 1 trái bom bi. Chúng tôi ngồi ở thành dốc của hố với 5 người phu còn lại sau khi người phu thứ sáu vì quá sợ hãi đã xách nón ra giữa quốc lộ chặn 1 cái xe Jeep vừa chạy qua tế như tế sao để xin quá giang về Huế. Thế là có một kẻ đã đào ngũ…

(Loạt ký sự của Trùng Dương còn tiếp tục với nhiều chi tiết khác về khó khăn tài chính, sự tham gia của thân hữu, việc nhận diện thi thể và cảm xúc của những người thực hiện công việc này.)

Nhân chứng sống sót (Phan Văn Châu – Giao Chỉ kể lại)

Nhà văn Giao Chỉ Vũ Văn Lộc đã tìm gặp và ghi lại câu chuyện của ông Phan Văn Châu, một trung sĩ VNCH may mắn sống sót sau khi trải qua một đêm kinh hoàng giữa biển xác người trên Quốc lộ 1 vào ngày 1/5/1972.

Ông Châu kể lại cảnh tượng hỗn loạn khi pháo kích bắt đầu: “Đạn rơi chỗ nào cũng có người chết. Xác bắn tung lên trời. Khói lửa mù mịt. Mạnh ai nấy chạy. Vợ con thất lạc ngay từ lúc đó… Nhiều xác chết trên đường bị pháo đi pháo lại nhiều lần. Bị thương rồi lại bị pháo rồi cũng chết… Những đứa nhỏ nằm khóc bên xác mẹ. Những em bé sơ sinh bú vú mẹ đã lạnh khô.”

Ông và người cháu phải vùi mình xuống cát chịu trận suốt ngày, đêm đến bò đi tìm xác vợ con trong vô vọng giữa cảnh tượng hãi hùng: “Chung quanh toàn xác chết. Người chết nhiều hơn người sống. Những xác chết cháy như than củi… Không hiểu nó bắn pháo đạn gì quá ác. Tất cả xác chết như than củi chẳng làm sao biết được người nào là người nào.”

Câu chuyện của ông Châu là lời chứng đau đớn về sự tàn khốc của cuộc pháo kích và nỗi ám ảnh còn mãi của những người sống sót.

Ghi chép và hình ảnh bổ sung

Ngoài ký sự của Trùng Dương và lời kể của Phan Văn Châu, còn có nhiều tư liệu hình ảnh và ghi chép khác củng cố thêm bằng chứng về sự kiện.

• Ngy Thanh: Là người đặt tên “Đại lộ Kinh hoàng”, ông cũng đã chụp nhiều bức ảnh hiện trường quý giá ngay từ ngày 1/7/1972, ghi lại cảnh tượng trước khi bị xáo trộn bởi các hoạt động dọn dẹp sau đó. Ông cũng tham gia tích cực vào quá trình hốt xác và ghi lại nhiều chi tiết trong các bài báo và sau này là các hồi ký.

Bản đồ phác thảo khu vực Đại lộ Kinh hoàng do Ngy Thanh thực hiện, đánh dấu các địa điểm quan trọng

Hình ảnh Đại lộ Kinh hoàng do Ngy Thanh chụp ngày 1/7/1972, trước khi xe ủi dọn dẹp hiện trường

• Philippe Buffon: Phóng viên người Pháp có mặt tại hiện trường vào tháng 6/1972. Ông xác nhận đã chứng kiến cảnh tượng khủng khiếp với nhiều xác dân thường bị giết hại và chính ông cũng bị thương tại đây. Các bức ảnh ông cung cấp cho thấy rõ hình ảnh xác người, bao gồm cả trẻ em, nằm la liệt trên đường.

Ảnh của Philippe Buffon chụp tháng 6/1972 cho thấy xác người và xe cộ la liệt trên Quốc lộ 1, phía nam Quảng Trị

Xác trẻ em nằm trên đường trong ảnh chụp của Philippe Buffon tại Đại lộ Kinh hoàng tháng 6/1972

Một người dân bị thương trên Đại lộ Kinh hoàng, ảnh chụp bởi Philippe Buffon tháng 6/1972

Những hình ảnh và ghi chép này, cùng với hoạt động “đi cốt” của báo Sóng Thần, đã góp phần quan trọng hé lộ sự thật xương cốt về một trong những vụ việc bi thảm nhất trong chiến tranh Việt Nam.

Các sinh viên thắp nhang tại Nghĩa trang Đồng bào Chiến nạn Quảng Trị năm 1973

Nấm mồ các nạn nhân tại Nghĩa trang Đồng bào Chiến nạn Quảng Trị năm 1973

Giới thiệu tác giả và những người đóng góp chính

Nhiều cá nhân đã đóng góp vào việc ghi lại và làm sáng tỏ sự kiện “Đại lộ Kinh hoàng”. Trong đó nổi bật là các nhà báo của nhật báo Sóng Thần như Trùng Dương (Chủ nhiệm, người viết ký sự hốt xác), Ngy Thanh (Phóng viên chiến trường, người đặt tên “Đại lộ Kinh hoàng”, nhiếp ảnh gia), Nguyễn Kinh Châu (Trưởng văn phòng Huế, người điều phối chính hoạt động hốt xác), Đoàn Kế Tường (Phóng viên, người Quảng Trị, nhân chứng). Ngoài ra còn có nhà văn Giao Chỉ Vũ Văn Lộc (người phỏng vấn nhân chứng Phan Văn Châu) và các nhân chứng, nhà nghiên cứu như Tướng Ngô Quang Trưởng, cố vấn Gerald Turley, phóng viên Arnold R. Isaacs, Đại tá Nguyễn Quý Hải, Đại tá Trương Nguyên Tuệ, phóng viên Philippe Buffon. Sự đóng góp của họ, từ nhiều góc độ và vai trò khác nhau, đã tạo nên một bức tranh đa chiều về sự kiện.

Đánh giá và Kết luận

Sự kiện “Đại lộ Kinh hoàng” ngày 1 tháng 5 năm 1972 là một bi kịch không thể phủ nhận trong lịch sử chiến tranh Việt Nam. Các bằng chứng từ nhiều nguồn, bao gồm cả tài liệu chính thức từ phía Quân đội Nhân dân Việt Nam sau này, đã xác nhận cuộc pháo kích dữ dội vào dòng người di tản trên Quốc lộ 1.

Hoạt động “đi cốt” – thu gom và mai táng 1.841 hài cốt nạn nhân – do nhật báo Sóng Thần và các thân hữu thực hiện không chỉ là một hành động nhân đạo phi thường giữa bom đạn mà còn là một phần quan trọng của việc lập hồ sơ lịch sử. Những mảnh xương cốt, những di vật còn sót lại, cùng với lời kể của nhân chứng và các bài báo tường thuật tại hiện trường, đã hé lộ sự thật đau lòng về quy mô và tính chất của thảm kịch, đặc biệt là sự hiện diện và cái chết của hàng ngàn dân thường vô tội.

“Đại lộ Kinh hoàng” mãi là một vết sẹo trong ký ức chiến tranh, một lời nhắc nhở về sự tàn khốc và những tổn thất không thể bù đắp mà người dân phải gánh chịu. Hồ sơ về vụ việc này, được拼湊 từ những mảnh vỡ của lịch sử và sự thật hé lộ từ xương cốt, cần được tiếp tục nghiên cứu và ghi nhớ.

Đài tưởng niệm Đức Địa Tạng được xây dựng từ tiền quyên góp của độc giả Sóng Thần tại khu vực Đại lộ Kinh hoàng

Tải PDF Hồ sơ đi cốt: Đại lộ Kinh hoàng 1972

Để tìm hiểu sâu hơn về sự kiện bi thảm này và các bằng chứng lịch sử chi tiết, bạn đọc có thể tìm kiếm các tài liệu, sách báo dạng PDF liên quan đến từ khóa “Đại lộ Kinh hoàng 1972”, “Mùa Hè Đỏ Lửa Quảng Trị”, “hồ sơ đi cốt Sóng Thần” hoặc các tác phẩm của những tác giả đã được đề cập. Nhiều thư viện trực tuyến và kho lưu trữ tài liệu lịch sử có thể cung cấp các nguồn thông tin giá trị dưới định dạng PDF.

TẢI SÁCH PDF NGAY